Een door AI gegenereerd ‘schilderij’ of muziek waarbij de stem van een bekende artiest zo goed nagebootst is dat het niet van echt te onderscheiden valt: AI (kunstmatige intelligentie) begint door te dringen in de kunstwereld. Welke impact hebben technologische ontwikkelingen, met name AI, op de creatieve en culturele sector? Wat zijn de bedreigingen en uitdagingen? En wat zijn de kansen? Wat kan de Kunstenbond als vakbond betekenen bij deze ontwikkelingen? Deze vragen staan centraal in de Kunstenbond Meet-up op zondag 8 oktober 2023 in Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond in Amsterdam.
Tijdens de Kunstenbond Meet-up gaan makers, belangenbehartigers en experts op het gebied van AI in gesprek over toekomstscenario’s rondom toepassingen van AI. Welke beroepsgroepen staan onder druk en welke nieuwe beroepen kunnen ontstaan? Wat betekent de komst van AI voor arbeidsvoorwaarden, en welke mogelijkheden kan omscholing bieden? Kun je je rechten én de waarde van je werk beschermen wanneer jouw beeld, stem, uiterlijk of beweging wordt gebruikt voor toepassingen van AI? Zijn er nieuwe verdienmodellen te voorzien? En op welke manieren kunnen makers en andere werkenden in de culturele sector zich laten inspireren door nieuwe technologieën? Welke impact voorzie jij op jouw werk in de culturele en creatieve sector? Vul onze enquête in, zodat we jouw standpunten kunnen meenemen.
Verwacht een boeiend debat, afgewisseld met muziek en dans. Na afloop kun je met elkaar napraten tijdens een borrel. We rekenen erop dat je weggaat met ideeën over hoe je je kunt voorbereiden op de ontwikkelingen van de toekomst.
Voor €5 (inclusief een gratis drankje) koop je een toegangsticket voor dit programma. We zien je graag op zondag 8 oktober van 13:30-18:00 uur in Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond. Je koopt je ticket hier.
Voorafgaand aan dit programma vinden in de ochtend (11:00-13:00 uur) de algemene ledenvergaderingen plaats van de Kunstenbond-vakgroepen Theater & Dans, Beeldend, DAMD en Kunsteducatie. Als je bent ingelogd met je Kunstenbond-account, kun je je aanmelden voor alleen de ALV van jouw vakgroep, voor de aansluitende Kunstenbond Meet-up: kunstmatige intelligentie of voor een combinatie van beide.
Nog geen lid van de Kunstenbond, maar wel geïnteresseerd in AI? Je bent van harte welkom bij de Meet-up, we maken graag kennis met je.
Wanneer: zondag 8 oktober
Locatie: Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond
ALV: 11:00 – 13:00 uur, reserveer een gratis ticket (ingelogd met je Kunstenbond -account)
Meet-up: 13:30 – 18:00 uur, ticket €5 inclusief een gratis drankje
Tijdschema
11:00-12:00 uur | ALV Kunsteducatie
12:00-13:00 uur | ALV Theater & Dans, ALV DAMD, ALV Beeldend, Podcast Kunsteducatie
13:30-14:00 uur | Muzikaal programma
14:00-16:00 uur | Debat kunstmatige intelligentie
16:00-18:00 uur | Borrel en muzikaal programma
Tijden onder voorbehoud van wijzigingen.
Inhoud debat
Onder leiding van Hadassah de Boer.
Opening
Videobijdrage van Duncan Crabtree-Ireland – vakbondsleider en hoofdonderhandelaar voor de Amerikaanse acteursvakbond SAG-AFTRA
Tamara Markus deelt de uitslag van de enquête
AI en de sector
Fabian Kok – onderzoeker lectoraat AI Hogeschool Utrecht
Douwe van der Werf – creative director, ex-bestuur en stuurgroep AI Kunstenbond
Eva Toorenent – kunstenaar en Nederlandse adviseur van EGAIR (European Guild of Artificial Intelligence Regulation)
Voordracht door Maurits Fondse – pianist, zanger & songwriter
AI en de arbeidsmarkt
Caspar de Kiefte – belangenbehartiger auteursrecht & animatoren
Michael Visser – directeur van postproductiebedrijf Storm
Wike Been – arbeidssocioloog bij Rijksuniversiteit Groningen
Dansperformance door Innovation:Lab Theater Utrecht | Transcendance
AI en intellectueel eigendom
Dirk Visser – hoogleraar intellectuele eigendomsrecht in Leiden
Thirsa van Til – actrice & voice over in NL en USA.
Jet Hootsmans – advocaat, gespecialiseerd in het intellectuele eigendomsrecht en contracten
Afsluiting door Ronald Gijsbertsen – Directeur van de Kunstenbond
De HOSTS, sprekers & BIJDRAGERS
Hadassah de Boer, host
Hadassah de Boer (1971) was jarenlang het culturele gezicht van de Nederlandse televisie. Ze presenteerde verschillende talkshows over kunst en cultuur (NPS Arena en TV3), en evenementen als North Sea Jazz en de Edisons Klassiek. Maar ze was ook actief als maker. Zo regisseerde ze de documentaire Barry Hay, Kissing a dream voor Het Uur van de Wolf en de serie Mannen van een Zekere leeftijd voor RTL4. Ze was voorzitter van verschillende jury’s waaronder de Nederlandse Toneeljury, en zet zich in voor meerdere goede doelen, waaronder Stichting Vluchteling. Onlangs debuteerde Hadassah als schrijver met het boek De Vrouw van mijn vader. Hierin schrijft Hadassah met humor en mededogen over de dementie van haar vader en zijn vrouw. Hadassah heeft 25 jaar ervaring als presentator en dagvoorzitter.
Tamara Markus, co-host
Tamara Markus is tweetalig moderator, redacteur, voice-over en actrice. Ze speelt bij het gezelschap Het Acteursgenootschap, dat zich richt op wetenschapstheater. Eerder speelde ze in de immersive productie Hotel Wonderland, in de productie Johanna de Waanzinnige van Theatergroep de Kern en in Go! van Släpstick. Ze was te zien in de series Dag&Nacht, Moordvrouw, Klem en De Zuidas en in de films Onze Jongens, In Blue, In Vain en Het irritante eiland. Als host is ze nieuwsgierig en scherp en ze verdiept zich graag in uiteenlopende onderwerpen.
Douwe van der Werf
Douwe van der Werf werkt als creative director/producer en teambuilder. Op dit moment doet hij onderzoek naar de morele implicaties en creatieve mogelijkheden van Creative AI.
Fabian Kok
Fabian is een praktijkgericht onderzoeker in Artificial Intelligence (AI) binnen het Lectoraat AI van de Hogeschool Utrecht. Zijn onderzoeksgebieden zijn tweeledig, enerzijds kijkt hij naar het zowel effectief als ethisch inzetten van AI in de praktijk, en anderzijds naar de samenwerking en -speling tussen creatieve processen en technologie en hoe deze elkaar kunnen versterken en verrijken. Fabian is thuis in zowel de kunsten als de wetenschap, en ziet een samenwerking van beide als essentieel om de wereld en de mens beter te leren begrijpen.
Michael Visser
Michael Visser is managing director en partner van filmpostproductiebedrijf Storm. Hij is een veteraan uit de branche met ervaring in het oplossen van zware 3D- en VFX-projecten, het samenstellen van VFX- en 3D-game-ontwikkelingsteams en het runnen van een wereldwijd concurrerend VFX-bedrijf.
Caspar de Kiefte
Caspar de Kiefte, opgeleid aan de Gerrit Rietveld Academie en de Universiteit van Amsterdam, is belangenbehartiger arbeidsmarkt creatieve sector en collectief auteursrecht. Voor de Kunstenbond (voorheen FNV KIEM) werkte hij als advocaat in Amsterdam en daarna als adj.directeur bij het Nederlands Instituut voor Animatiefilm (NIAf).
Jet Hootsmans
Jet Hootsmans is advocaat bij de Kunstenbond. Zij is vraagbaak en juridisch adviseur voor leden en staat ze bij in juridische procedures. Ook treedt ze op als bemiddelaar. Jet is gespecialiseerd in het intellectuele eigendomsrecht en contracten. Verder is Jet bestuurslid bij Pictoright, de auteursrechtenorganisatie voor beeldmakers in Nederland.
Wike Been
Wike Been is arbeidssocioloog en werkt bij de afdeling sociologie van de Rijkuniversiteit Groningen. Haar onderzoek focust op (precaire) arbeidsvoorwaarden en de regulering van werk, bijvoorbeeld door middel van cao’s. Met behulp van microdata van het CBS heeft ze de flexibilisering van werk in de culturele en creatieve industrie in Nederland in kaart gebracht en gekeken naar inkomens, loopbanen en ongelijkheid in de sector.
Thirsa van Til
Thirsa van Til is actrice en speelt sinds een aantal jaar ook in de Verenigde Staten. In Nederland speelde ze o.a. in het toneelstuk ANNE, de serie Flikken Rotterdam en de film Toen ik je Zag. In de VS is ze o.a. te zien in de series Walker en als agent Henriëlla Beckers in FBI: International. Ook is ze regelmatig te horen als voice-over en werkt ze aan projecten voor Heineken, FedEx en Netflix. Naast haar liefde voor spelen zet ze zich in voor mensenrechten en probeert ze een positieve impact op de wereld te maken. Zo goed en kwaad als dat gaat.
Dirk Visser
Dirk Visser (Baarn, 1969) is sinds 2003 hoogleraar intellectuele eigendomsrecht in Leiden en sinds 1996 advocaat in Amsterdam. Hij schreef in 2023 onder andere over Robotkunst en auteursrecht, AI kunst, auteursrecht, bewijslast en informatieplicht, Stemrecht (voice clones) Commercieel gebruik van beeldmateriaal gemaakt met AI en poneerde enkele Geactualiseerde stellingen over AI & IE. Zijn thematische videocolleges over auteursrecht (uit 2021) zijn online beschikbaar. (Inleiding auteursrecht Tekst-auteursrecht, deel 1 Tekst-auteursrecht, deel 2 Foto-auteursrecht Muziek-auteursrecht, deel 1 Muziek-auteursrecht, deel 2 Film-auteursrecht, deel 1 Film-auteursrecht, deel 2 Vormgeving-auteursrecht, deel 1 Vormgeving-auteursrecht, deel 2).
Eva Toorenent
Eva Toorenent (26, artiestennaam Evaboneva) is illustrator, kunstenaar en auteur. Sinds haar afstuderen in Illustratie aan de WDKA, ligt haar focus op het creëren van fantasierijke wezens. Als freelancer werkt ze met diverse opdrachtgevers. Haar meest succesvolle werken zijn projecten uit eigen initiatief. Een goed voorbeeld hiervan is haarboek dat in 2021 bij Clavis is uitgegeven: De Wondere Wereld van Eva. Daarnaast maakt ze werk voor galerieën en verkoopt ze haar persoonlijke werk wereldwijd. Sinds 2022 is ze de Nederlandse adviseur van EGAIR (European Guild of Artificial Intelligence Regulatie). Samen vechten ze voor nieuwe regulaties en wetten rond predatory generatieve AI-technologieën. Dit doen ze door te lobbyen bij politici en het Europese Parlement.
Duncan Crabtree-Ireland
Vakbondsleider en hoofdonderhandelaar voor de Amerikaanse acteursvakbond SAG-AFTRA. Amerikaanse acteurs zijn al maanden in staking, onder meer vanwege gewenste bescherming van rechten rondom AI.
Maurits Fondse
Maurits Fondse (1970) is veelgevraagd pianist en backing vocalist, maar ook als songwriter en muzikaal leider verdiende hij zijn sporen. Van 2013 t/m 2019 is Maurits vaste begeleider van Freek de Jonge, met wie hij vele theater- en TV-optredens doet, o.a. DWDD en Carré. Sinds 2018 heeft Maurits eigen voorstellingen in het theater.
Dans
Innovation:Lab Theater Utrecht | Transcendance
In Transcendance spiegelt choreograaf en performer Ruben Chi zich aan zijn eigen beweging en verkent in samenwerking met multidisciplinair artiest Bob Sizoo de onbereisde werelden van de verbinding tussen mens en AI. Tijdens deze uitvoering zal Bob Sizoo samen met creative technologist Nikzad Arabshahi een lecturer performance geven waarin zij de techniek en de thema’s achter Transcendance duiden. In deze VR-experience wordt gebruikt gemaakt van een algoritme die op basis van de beweging van de danser nieuwe bewegingen vormt. Elke experience is uniek en stelt de performer in staat zichzelf keer op keer opnieuw uit te vinden.
MUZIEK
New Composers Pool Part 3
In het programma ‘New Composers Pool’ worden telkens een aantal jonge componisten uitgenodigd om een compositie te schrijven door de VCTN (Vereniging Componisten en Tekstdichters Ntb). In deze editie, mogelijk gemaakt door een bijdrage vanuit het voormalig Sociaal Fonds Buma, worden drie muzikale stromingen in de wereldmuziek belicht. Het duo Erminia & Arturo maakt een flamenco-compositie met een Nederlandse tekst. Marc Bischoff schrijft een solo pianostuk, geënt op de Afro-Cubaanse muziektraditie. Het trio Forró das Flores componeert tot slot een stuk met elementen uit de verschillende stijlen van de muziek uit Noordoost Brazilië.

Word lid!
Kunstenbond is dé vakbond voor iedereen die werkzaam is in de culturele en creatieve sector.
Of je nou zzp’er bent of in loondienst. Autonoom kunstenaar of dienstverlener. Wij komen voor je op!
- Wij bieden je juridische hulp.
- Wij behartigen jouw belangen in de politiek.
- We springen voor jou in de bres bij werk- en opdrachtgevers.
- Wij sluiten jouw cao af en jij bepaalt mee.
- Je kunt bij ons terecht met al je vragen over werk en inkomen.
- Je krijgt korting op heel veel verzekeringen.
- Je laat bij ons je contracten screenen.
- Maak gebruik van onze voorbeeldcontracten, subsidiechecklist, incassobrieven, en veel meer.
Samen staan we sterker!