De dagvaardingen zijn uitgebracht op maandag 9 september en de rechtszaken zullen op woensdag 9 oktober bij de rechtbanken gaan lopen.

Het is mogelijk dat sommige artiesten bang zijn voor blacklisting (het terechtkomen op een zwarte lijst waardoor je geen platencontract meer kunt afsluiten) en daarom niet publiekelijk durven te klagen over oneerlijke contracten. Dit maakt het lastig voor individuele artiesten om verandering te eisen. Daarom hebben wij het initiatief genomen voor de rechtszaken, in de hoop dat deze voor artiesten onwenselijke situatie doorbroken kan worden.

Eerdere gesprekken tussen de partijen hebben niet geleid tot een herziening van de vergoedingen. Wij vinden dat de huidige contracten oneerlijke afspraken bevatten over de verdeling van inkomsten uit online muziekexploitatie en willen daar verandering in brengen.

Een van de belangrijkste speerpunten voor de Kunstenbond is dat we willen dat alle culturele en creatieve professionals eerlijk betaald worden. Oneerlijke afspraken over de verdeling van inkomsten van muziekstreaming willen we dus aanpakken, want artiesten verdienen een redelijke vergoeding voor hun werk. We hopen dat de rechter ons in het gelijk stelt en dat er een herziening komt van de vergoedingen voor artiesten. Dit kan ook belangrijk zijn voor andere artiesten die in hetzelfde schuitje zitten, omdat zij zich dan ook daarop kunnen beroepen (er wordt dan, in juridische termen, een precedent geschept). Op die manier kan het leiden tot een bredere herziening van contracten en een eerlijkere verdeling van inkomsten uit streamingdiensten in de gehele muziekindustrie. Daarnaast hopen we dat meer artiesten zich bewust worden van het belang om vanaf het begin goede afspraken te maken met hun platenmaatschappij. Als beginnend artiest kan het imponerend voelen om met een platenmaatschappij in gesprek te gaan, je bent immers ook blij dat je muziek door hen serieus genomen wordt. Toch is het altijd een goed idee om je contract te laten screenen door iemand met juridische kennis. Zowel bij de Kunstenbond als bij BAM! Popauteurs werken verschillende juristen en advocaten die veel ervaring hebben met muziekcontracten. Zij screenen regelmatig de contracten voor leden op de redelijkheid van de afspraken.

De rechtszaken betreffen een aanklacht tegen platenmaatschappij Universal Music, ingediend door Kunstenbond en BAM! Popauteurs namens verschillende artiesten. De aanklacht richt zich op rechtvaardigheid voor muzikanten: muzikanten verdienen eerlijke compensatie en controle over hun eigen creaties.

Als een artiest getekend is bij een platenmaatschappij, dan regelt de platenmaatschappij dat de muziek van de artiest op streamingdiensten beschikbaar is. Het geld dat wordt verdiend met het streaming van de muziek wordt dan door de streamingdienst aan de platenmaatschappij betaald. In het contract tussen de platenmaatschappij en de artiest is afgesproken welk percentage van die streaminginkomsten naar de artiest gaat, en welk deel de platenmaatschappij houdt. Over dat laatste deel gaat het in deze rechtszaken: wij vinden dat in veel gevallen platenmaatschappijen te veel geld inhouden. Wat in deze rechtszaken nog buiten beschouwing blijft, maar wat voor de dagelijkse realiteit van artiesten wel van belang is: er wordt door de streamingdiensten sowieso al relatief weinig geld uitbetaald per stream. Als de platenmaatschappijen daar nog een groot deel van pakken, blijft er voor de artiest amper iets over.

Wij vinden dat 50% een redelijke verdeling zou zijn. Dit komt ook naar voren in de rechtszaak van de Britse artiest Four Tet, waarbij platenmaatschappij Domino Records uiteindelijk erkende dat de artiest 50% van de opbrengsten verdiende, en de rechtszaak van de Amerikaanse rapper Eminem, waarbij de moedermaatschappij van Universal Music in de Verenigde Staten veroordeeld werd tot een 50% verdeling van haar inkomsten over de digitale verspreiding van zijn muziek.

Het is op dit moment gebruikelijk dat artiesten maar 6-12% van de opbrengsten van muziekstreaming krijgen, de rest gaat naar platenmaatschappijen. De artiesten vinden dat ze hiermee een te lage vergoeding krijgen voor het werk dat ze hebben geleverd. En dat zijn wij met ze eens.

De huidige rechtszaken gaan over de contracten van Arriën Molema (Room Eleven), Henk Westbroek, Marinus de Goederen (a balladeer).

Voor deze rechtszaken slaan de Kunstenbond/Ntb en BAM! Popauteurs de handen ineen, om samen te strijden voor een betere en eerlijke vergoeding voor artiesten. De Kunstenbond zet zich als vakbond in voor eerlijke betaling, goede contracten, meer zekerheid en een veilige werkvloer voor iedereen die werkt in de culturele en creatieve sector – zowel werknemers als zzp'ers. Dit doet de Kunstenbond door collectieve onderhandelingen met werkgevers en opdrachtgevers, politieke lobby en individuele juridische en bedrijfskundige ondersteuning. Binnen de Kunstenbond zijn in de Ntb/vakgroep Muziek de muziekleden vertegenwoordigd. BAM! Popauteurs is een beroepsvereniging die artiesten, songwriters en producers van alle popgenres – van dance tot hiphop, indie, het levenslied en rock – in Nederland vertegenwoordigt en die lobbyt voor eerlijke vergoedingen, voor een veilige werkomgeving en voor betere arbeidsvoorwaarden voor culturele zzp'ers. Bij BAM! Popauteurs kun je als lid o.a. terecht voor juridisch advies, hulp bij subsidieaanvragen, netwerkmogelijkheden en creatieve ontwikkeling door middel van writing camps en residenties.

De Kunstenbond en BAM! Popauteurs trekken vaker samen op voor eerlijke tarieven voor muzikanten en voor eerlijke vergoedingen vanuit het auteurscontractrecht. We werken daarvoor bijvoorbeeld samen binnen de Creatieve Coalitie en bij de Ketentafel Popmusici. Gezamenlijk hebben we ook afspraken gemaakt voor een minimumtarief voor optredens van musici op radio en tv bij de publieke omroep.

Samen staan we sterker in het behartigen van de belangen van culturele en creatieve professionals, en artiesten in het bijzonder. Sluit je ook bij ons aan, zodat we een nog sterkere positie hebben in de onderhandelingen voor eerlijke vergoedingen voor het werk van makers.

Structurele onderbetaling van zzp’ers en flexwerkers in de culturele en creatieve sector is een bekend probleem bij beleidsmakers en in de sector. De SER en Raad voor cultuur rapporteerden er in 2016 al over aan het kabinet met Passie gewaardeerd. Zzp'ers stonden er toen al alarmerend slecht voor en die positie is alleen maar verergerd. Gemiddeld over verschillende deelsectoren is 60% van de werkenden zzp'er en de meeste zzp'ers verdienen niet genoeg om fatsoenlijke buffers op te bouwen. Men is afhankelijk van alle klussen en opdrachten die men kan krijgen. Fair pay lijkt nog mijlenver weg, maar staatssecretaris Uslu heeft inmiddels meermaals laten blijken dat zij de aanpak van het probleem van structurele onderbetaling in de sector hoog op haar agenda heeft staan. Hoe het ook zij: herstel van de sector na corona kan niet zonder de implementatie van fair pay en niet zonder compensatie van de zzp'ers die tussen wal en schip van de maatregelen zijn gevallen.

Toen de laatste lockdown in november 2021 van start ging, hield de Tozo op te bestaan terwijl andere generieke noodsteun wel toegankelijk bleef. De Minister verwees zzp'ers naar de BBZ. Maar de Bijzondere Bijstand is geen coronasteun. Verder gelden ook een partner- en vermogenstoets, zodat mensen met spaargeld of een verdiende partner niet in aanmerking komen. Verder bevat de Bijzondere bijstand een levensvatbaarheidstoets, en daarmee een soort van omscholingsplicht. Voor veel zzp’ers is de vraag echter niet weggevallen door een gebrek aan behoefte bij klanten en opdrachtgevers, maar als direct gevolg van coronamaatregelen van de overheid. De levensvatbaarheidstoets werkt daarmee onrechtvaardig.

De steunpakketten werden via organisaties en instellingen in de sector verspreid. Dat geld is bij gebrek aan oormerk of bestedingscriterium veelal binnen deze instellingen blijven hangen. Zzp’ers konden slechts in enkele gevallen direct aanspraak maken op geld uit het steunpakket. De vele zzp’ers die normaliter niet in de gesubsidieerde kunsten werken, vielen al helemaal buiten de boot. Dit zijn dus alle mensen die direct in opdracht van particulieren of bedrijven werken.

Geef jouw schade door, deel deze pagina met je collega's en spreek je uit over de oneerlijke behandeling in de culturele en creatieve sector, als het gaat om coronamaatregelen en -steun. Deel je verhaal op social media, tag de Kunstenbond en gebruik #kunstklaagtaan.

Op basis van beschikbare cijfers van het CBS en berekeningen van de Taskforce culturele en creatieve sector, gaat de Kunstenbond uit van tienduizenden gedupeerden, met een gezamenlijk schadebedrag dat wordt geschat op 1,6 miljard euro.

Jouw schade wordt opgeteld bij het totaal bedrag bovenin. Dit totaalbedrag moet de omvang van de getroffen groep en hun geleden schade weergeven. Jouw gegevens worden anoniem verwerkt, volgens de richtlijnen van privacy wetgeving.

Niet op dit moment. De Kunstenbond stelt de Staat wel aansprakelijk voor de onevenredig geleden schade van alle getroffen werkenden in de culturele en creatieve sector. De sommatie die nu bij de Staat ligt gaat alleen concreet in op de schade van 9 leden van de Kunstenbond die tot deze getroffen groep behoren. Als de Kunstenbond en mede-eisers gelijk krijgen, dan wordt alleen de groep mede-eisers direct gecompenseerd. Wel is er dan ook een belangrijke stap gezet die de grondslag vormt voor compensatie voor álle getroffen zzp’ers in de culturele sector.

Heb je zelf geen schade geleden, maar wil je de Kunstenbond wel helpen om dit probleem aan te kaarten en de juridische strijd aan te gaan? Dan kun je deze rechtszaak financieel steunen. Hier kun je een donatie doen, van een bedrag naar keuze: https://kunstenbond.kinsta.cloud/klaagtaan/doneer/   

Het werk van kunstenaars, creatieven en andere culturele professionals is van grote waarde voor de samenleving: ook in tijden van corona boden kunst en cultuur troost en ontspanning voor velen. Mensen die noodgedwongen in een andere sector aan de slag moeten, komen meestal niet meer terug. Culturele zzp'ers hun vak uit jagen leidt dus tot kaalslag in de sector en tot verliezen voor de samenleving die moeilijk in geld zijn uit te drukken. Voor mensen in loondienst was er wel een toereikend vangnet en van deze groep werd niet gevraagd dat ze zich lieten omscholen. Het is dan ook niet eerlijk om dit wel van de culturele zzp'er te verwachten, die vaak hetzelfde werk doet. Er is hier dus sprake van ongelijke behandeling.

De culturele en creatieve sector kreeg als eerste te maken met beperkende maatregelen, en heeft die tot het laatste toe moeten hanteren. Keer op keer werden maatregelen pas erg kort voor intrede bekend, terwijl het werk van de getroffen zzp’ers al in de maanden daarvoor verricht was. De culturele en creatieve sector werd bij coronamaatregelen stelselmatig uitgesloten van versoepelingen, terwijl andere sectoren wel of deels hun werkzaamheden konden voortzetten. Mensenmassa's kwamen samen in woonboulevards en Primarks. De Staat subsidieerde reisbewegingen met honderden miljarden onvoorwaardelijke steun aan KLM. De culturele en creatieve sector kreeg tijdens de pandemie 105 weken beperkende maatregelen opgelegd. Grote delen van de sector zijn 46 weken geheel of nagenoeg geheel gesloten geweest, met alle gevolgen van dien voor de inkomsten van ondernemers in de sector. Een onderbouwing op basis van verwachte besmettingscijfers bleef uit. Het kabinet gaf cultuur geen prioriteit, maar gaf wel toestemming voor afgeladen tribunes tijdens de Formule 1 in Zandvoort. Om met Hugo de Jonge te spreken: ‘je kunt toch ook thuis een dvd'tje opzetten’.